Zostań pilotem samolotu ultralekkiego Napisaliśmy już, jak zostać zawodowym pilotem w lotnictwie cywilnym. Coraz częściej w polskiej branży lotniczej mamy jednak do czynienia z lotnictwem cywilnym – turystycznym, tzw. małym, czy też General Aviation (GA). Zaś niska cena samolotów ultralekkich wpływa na bardzo szybki rozwój tej własnie kategorii. Prowadzi to automatycznie do największej popularności szkoleń lotniczych dotyczących właśnie na statkach powietrznych w klasie samolotów ultralekkich (ULLa –skrót w dosłownym tłumaczeniu z czeskiego: „Ultralekki statek powietrzny aerodynamicznie kierowany”). W ostatnim czasie samoloty ultralekkie nie ustępują pod względem parametrów technicznych klasycznym „dorosłym” samolotom, a nawet niektóre z nich znacznie przewyższająca. Zastanawiacie się Państwo, co Was podczas takiego szkolenia? Poniżej spróbujemy krok po kroku opisać cały program szkolenia. Ale najpierw: Zanim zaczniemy szkolenie (a w praktyce najpóźniej przed pierwszym samodzielnym wylotem) trzeba przejść badania lekarskie. Do latania na samolotach ultralekkich wystarczy badanie przez lekarza sportowego. Nie są to jakieś skomplikowane badania lotnicze. Ich poziom jest podobny do badań na prawo jazdy. Przegląd kandydata trwa ok. pół godziny. Lekarz kontroluje ciśnienie, wzrok, ogląda EKG, które należy mieć ze sobą. Wypełniana jest również ankieta o ogólnym stanie zdrowia, alergiach, ciąży, przebytych chorobach które mogłyby mieć wpływ na samopoczucie podczas lotu. Z własnego doświadczenia powiem wam, że nie ma się czego obawiać i o ile człowiek nie ma naprawdę poważnej zdrowotnej dolegliwości to bez problemu takie badania przejdzie. Po badaniach czeka nas szkolenie teoretyczne. Teoria to 45 godzin wykładów i jest to pierwszy punkt szkolenia. Będą to podstawy aerodynamiki, meteorologia, silniki i przyrządy, nawigacja, konstrukcja samolotów, lotnicze przepisy itp. To wtedy także zapoznacie się z lotniskiem, jego topografią, specyfikacją itp. Program szkolenia teoretycznego obejmuje: aerodynamika 8h konstrukcja samolotu 8h przepisy UL-1 8h nawigacja 6h meteorologia 6h silniki lotnicze i śmigła 6h przyrządy pilotażowe i nawigacyjne 6h radio-korespondencja 3h Po ukończeniu teorii trzeba przejść przygotowanie naziemne. To element niezbędny zanim zaczniecie latać. Musicie znać podstawowe informacje o samolocie, na którym będziecie się uczyć latać, musicie wiedzieć jakie dokumenty musi posiadać samolot, jak i na czym polega przegląd techniczny i kontrola przed startem, instruktor pokaże wam jak działają stery i do czego służy każdy z przyrządów. Następnie możecie usiąść do samolotu i odbyć pierwszy zapoznawczy lot. W jego trakcie nie będziecie sterowali samolotem, lecz instruktor zademonstruje Wam jak się to robi i jakie są możliwości samolotu. W dalszych lotach będziecie się trzymać programu szkolenia. Najpierw lot po prostej, potem łagodne i ostre zakręty, płynne przejście z jednego zakrętu w drugi. Potem nauczcie się, co zrobić aby kulka chyłomierza była tam, gdzie powinna być. Dalej nauka startu i lądowania (szczerze mówiąc to ona właśnie zajmie najwięcej czasu podczas szkolenia), ćwiczenie ślizgu, ćwiczenie niedopuszczenia do przeciągnięcia samolotu, poprawa źle zaczętego lądowania, oraz lądowanie w terenie przygodnym. Bardzo duży nacisk kładziony jest na umiejętność lądowania awaryjnego. Samolot ultralekki zwany „sportowym urządzeniem latającym” nie posiada lotniczego certyfikatu i trzeba sobie uświadomić, że do zatrzymania pracy silnika może dojść kiedykolwiek, dlatego w każdej sekundzie lotu musimy mieć gdzie awaryjnie wylądować. Kolejny etap to nauka lądowania z bocznym wiatrem i loty z zakrytymi przyrządami. Instruktor zakryje Wam wszystkie przyrządy i każe Wam bezpiecznie wystartować i wylądować. Lot z zakrytymi przyrządami jest ostatnim elementem którego nauczycie się razem z instruktorem. Prawidłowe reakcje, zachowanie bezpiecznej wysokości i prędkości bez widoczności przyrządów świadczą o prawidłowym wyczuciu samolotu i warunków lotu. Podczas lotu kontrolnego instruktor może żądać wykonania wszystkiego, czego się do tej pory nauczyliście i jeżeli wszystko będzie w porządku to zostaniecie dopuszczeni do lotu samodzielnego. W pierwszych lotach solo należy wykonać 3 okręgi i według przepisów jest to koniec latania danego dnia. Następnie znowu lot kontrolny, aby się instruktor upewnił, że wszystko jest w porządku. Potem, w lotach samodzielnych, czeka was to wszystko, czego uczyliście się podczas lotów z instruktorem: zakręty, okręgi, ślizgi itp. Wyjątek stanowi nauka lądowania w terenie przygodnym ponieważ to ćwiczenie jest na tyle niebezpieczne, że można je wykonywać jedynie z instruktorem. Następnie wykonacie dwa loty nawigacyjne z międzylądowaniem z instruktorem i jeden samodzielny. I to będzie ostatni punkt całego programu szkolenia praktycznego. Program szkolenia praktycznego: Numer ćwiczenia Nazwa ćwiczenia Ilość lotów z instruktorem Czas Ilość lotów solo Czas 1 Lot zapoznawczy 1 20' 2 Lot po prostej 3 1h 3 Zakręty o przechyleniu do 15o 3 1h 4 Zakręty o przechyleniu do 45o 3 1h 5 Nauka startu, lotu po okręgu i lądowania 30 2h50' 6 Ślizg, przeciwdziałanie przeciągnięciu, prędkość maksymalna i minimalna 3 1h 7 Korekcja nieprawidłowego podejścia do lądowania 10 1h 8 Lądowanie w terenie przygodnym 1 1h 9 Lądowanie z wyłączonym silnikiem (lądowanie awaryjne) 15 1h30' 10 Lądowanie z bocznym wiatrem 3 15' 11 Lot z zakrytymi przyrządami 2 10' 12 Przeszkolenie przed pierwszym lotem solo 1 15' 13 Lot solo po okręgu 3 15' 14 Kontrolny lot po okręgu 1 10' 15 Lot solo po okręgu 15 1h40' 16 Zakręty o przechyleniu do 15o i 45o 3 1h 17 Ślizg, przeciwdziałanie przeciągnięciu 2 30' 18 Lądowanie z awaryjne 10 1h 19 Nawigacyjny lot 200 km z międzylądowaniem 1 2h05' 20 Nawigacyjny lot 100 km z międzylądowaniem 1 1h 21 Nawigacyjny lot 100 km z międzylądowaniem 1 1h Razem 78 14h35' 34 5h25' Całkowite szkolenie pilota: 112 startów 20h Egzamin pilota ULLa składa się z części teoretycznej i części praktycznej – najpierw test w formie programu komputerowego, a potem 20 – 30 min. lot z inspektorem. To inspektor właśnie oceni, czy dostatecznie opanowaliście sztukę pilotażu, a w szczególności wypróbuje, czy potraficie poprawnie awaryjnie wylądować i odpowiednio zachować się w kryzysowej sytuacji. Jeżeli zdacie egzamin, inspektor wypełnia odpowiednie formularze i wasz kurs zostaje ukończony. Możecie już mówić, że jesteście pilotami samolotu ultralekkiego. Ale pamiętajcie, że na tym nauka latania się nie kończy, bo pilot uczy się przez całe życie. Dalsze kwalifikacje to możliwość zrobienia uprawnień na loty kierowane i kontrolowane, a także uprawnienia do holowania szybowców, transparentów czy też wyrzucania skoczków spadochronowych. Szkolenie podzielone jest na dwa etapy: -kurs teoretyczny + badania lekarskie -część praktyczna. Czas w jakim będziecie zdobywać praktyczne umiejętności jest bardzo różny i głównie zależy od własnych predyspozycji. Trzeba sobie uświadomić, że nie nauczycie się latać przez jeden weekend. Trzeba zaplanować na to więcej czasu, pamiętając że długie przerwy też nie są korzystne. Z praktyki powiem Wam, że nawet osoby z najlepszymi predyspozycjami do nauki pilotażu maja problemy z poprawnym pilotażem jeśli robią długie pauzy w nauce. Według programu szkolenia wylot samodzielny następuje w okolicy dwunastej godziny wylatania. Po długiej przerwie w lataniu pierwsza godzina jest na to, aby przypomnieć sobie jak się w samolocie siedzi i jak się nim steruje. Robiąc takie przerwy znacznie wydłużacie przebieg swojego kursu. Zgodnie z przepisami, w ciągu jednego dnia można maksymalnie latać 2 godziny. Nie oznacza to jednak, że jeżeli program szkolenia obejmuje 20 godzin to egzamin będziecie mogli zdawać po 10 dniach. Z praktyki wiem, że przy pierwszych krokach 2 godziny dziennie dla niektórych to za dużo. Aby odbyć cały program 20 godzin i przystąpić do egzaminu potrzeba minimum 14-18 dni. Może się też zdarzyć, że te 20 godzin, jakie są w programie, to za mało dla niektórych osób. Na przykład takich, które w żadnym urządzeniu latającym (para lotnia, szybowiec itp.) jeszcze nigdy nie siedzieli. Jednak osoba, która w miarę regularnie przyjeżdża na lotnisko bez dłuższych przerw i lata - ma 99% szans ukończyć kurs w ciągu 20 godzin. Wszystko tak naprawdę zależy od Waszego zaangażowania i Waszych zdolności. Ceny Kursu – zwykle ceny w szkołach podawane są za cały kurs, to znaczy 20 godzin latania z instruktorem i 45 godzin teorii. UWAGA!!! Coraz częściej jednak szkoły stosują chwyty marketingowe i podstawowe opłaty są zaniżane np. podawana jest cena samych godzin latania, ale bez teorii lub godzina lotu nie zawiera opłaty za paliwo, ubezpieczenie lub instruktora. W trakcie trwania kursu szkolący się adept dowiaduje się, że musi zapłacić jeszcze za wiele elementów, które w podstawowej cenie nie są podane. Typ samolotu, na którym będziecie szkoleni nie ma w zasadzie większego znaczenia. Najlepszym pomysłem jest wsiadanie zaraz po kursie do szybkiej i wymagającej maszyny.... Najlepiej jeśli będzie to samolot wytrzymały i bezpieczny. A wyśrubowane osiągi, szczególnie prędkościowe wcale o tym nie świadczą. Po ukończeniu szkolenia i pomyślnym zdaniu egzaminu absolwent otrzymuje licencję pilota ULLa. Okres ważności licencji wynosi 2 lata. Przedłużenie okresu ważności polega tylko na przedstawieniu aktualnych badań lekarskich. Egzamin ważny jest dożywotnio i nie trzeba go powtarzać. Po uzyskaniu licencji pilot otrzymuje wpis do stosownej książki pilota, uprawniający do samodzielnego latania na typie samolotu na jakim przebiegało szkolenie. Przeszkolenie na inny typ samolotu trwa minimum. 2 godz. 15 min (w tym 1 godz. 15 min z instruktorem i 1 godz. lotu solo). Zabieranie pasażera możliwe jest dopiero po 50 godz. nalotu (wliczając godziny wylatane w trakcie szkolenia). Ubezpieczenie samolotu - przed szkoleniem zapytajcie się Państwo na jaką sumę i od jakich wypadków ubezpieczona jest maszyna, na której przyjdzie się wam szkolić. Korespondencja radiowa jest to jeden z elementów, które są niezbędne podczas nauki i późniejszego bezpiecznego użytkowania samolotu. Oprac. JWalczak na podstawie programu szkoleń przygotowanego przez Jacka Skopińskiego